จีนเรียก ตี่เต่าเช่า แกตี่เต่า Atylosia scarabacoides Benth.
ลักษณะ
เป็นพืชประเภทถั่ว ชอบเกิดตามไหล่เขา ทุ่งนา เป็นพืชล้มลุก ลำต้นอ่อน ชอบเกี่ยวพันกับไม้ใหญ่ ลำต้นขึ้นจากดินแล้วมักแยกเป็นต้นหลายต้น ยาวประมาณ 4 ฟุต ลำต้นมีขน โคนต้นเหนียว สีแดงและตอนยอดๆ มีสีเขียวซีดแล้วลีบเล็กและอ่อนลง กลายเป็นหนวดใช้พันกับต้นไม้อื่น ใบมีก้านแยกปลายเป็นหลายใบ แต่ขึ้นสลับกัน ใบรูปไข่กลมรียาวประมาณ 3-4 หุน คลำดูรู้สึกอ่อนนุ่ม ออกดอกสีเหลืองในฤดูร้อนและฤดูฝน ออกลูกเป็นฝักยาว 2-3 หุน เม็ดมีรูปคล้ายแมลงปีกแข็ง
รส
รสฝาดเฝื่อน ธาตุไม่ร้อนไม่เย็น ไม่มีพิษ
สรรพคุณ
ขับลมระบายร้อนใน ขับปัสสาวะ ฤทธิ์เข้าถึงม้ามและปอด
รักษา
เป็นหวัดลม เมื่อยปวดตามตัวเพราะหวัดแดด ปวดท้องเนื่องจากหวัดลม บวมนํ้า
ตำราชาวบ้าน
1. เป็นหวัด – ขี้หนอนเถา หญ้าขี้ครอก อย่างละครึ่งตำลึง ต้มรับประทาน
2. ปวดเมื่อยตามตัวเนื่องจากเป็นหวัด – ขี้หนอนเถา 1 ตำลึง ต้มนํ้าใส่นํ้าตาลแดง หรือขี้หนอนเถาครึ่งตำลึง ปีกแมลงวัน หมากดิบนํ้าค้าง อย่างละ 1 ตำลึง ต้มนํ้ารับประทาน
3. ปวดท้องเนื่องจากหวัดถูกลม – ขี้หนอนเถา 1 ตำลึง ต้มนํ้า ชงเหล้ารับประทาน หรือขี้หนอนเถาและเสือสามขา อย่างละครึ่งตำลึง พร้อมกับแห้วหมูเล็ก 3 เฉียน ต้มนํ้า
4. รูมาติสม์บวมนํ้า – ขี้หนอนเถา 1 ตำลึง ถ้าเป็นคนไฟธาตุเย็น (อ่อน) ต้มเนื้อสันหมู รับประทาน ถ้าเป็นคนไฟธาตุร้อนแรง ต้มใส่กวยแชะรับประทาน
ปริมาณใช้
สดไม่เกิน 1 ตำลึง แห้งไม่เกินครึ่งตำลึง
ที่มา:บุญชัย ฉัตตะวานิช