ขึ้นฉ่าย (Celery)

ขึ้นฉ่ายเป็นพืชผักล้มลุกที่มีกลิ่นหอมตลอดทั้งต้น ขึ้นฉ่ายที่ปลูกในเมืองไทยมี 2 พันธุ์คือ พันธุ์จีน มีก้านใบขนาดเล็ก และพันธุ์ฝรั่ง มีก้านใบอ้วนหนา ขึ้นฉ่ายเป็นผักที่ชอบแสงและแบบกึ่งร่มกึ่งแดด ชอบขึ้นในดินร่วนปนทราย ช่วงที่เหมาะในการปลูกขึ้นฉ่ายคือ ปลายฤดูฝน ต้นฤดูหนาว

การเตรียมดิน

ขุดดินลึก 20 ซม.หรือ 1 หน้าจอบตากดินไว้ 7 วัน ทำแปลงขนาด 1×4 เมตร ย่อยดินให้ละเอียดผสมปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก 2 กิโลกรัมต่อ 1 ตารางเมตร ทำแปลงให้เรียบร้อย รดน้ำให้ชุ่มทิ้งไว้ 3-5 วัน

วิธีการปลูก

การปลูกขึ้นฉ่ายสามารถทำได้ทั้งวิธีเพาะกล้าแล้วย้ายปลูกหรือหว่านเมล็ดลงแปลงปลูกเลย การหว่านเมล็ดลงแปลงเพาะกล้า หรือแปลงปลูกให้เอาเมล็ดพันธุ์ขึ้นแย คลุกกับทรายในอัตรา 1:10 แล้วหว่าน ทั้งนี้เนื่องจากเมล็ดขึ้นฉ่ายมีขนาดเล็กและน้ำหนักเบา จึงใช้ทรายช่วยให้หว่านง่ายขึ้น หลังจากนั้นคลุมด้วยฟางหรือหญ้าแห้ง รดน้ำให้ชุ่ม แล้วรดน้ำเช้าเย็นประมาณ 40-45 วัน เมื่อต้นแตกใบดีแล้ว จึงแยกกอให้เหลือกอละ 2-3 ต้น หรือย้ายจากแปลงเพาะไปปลูกในแปลงปลูกให้มีระยะห่าง 25×25 ซม.

นอกจากนั้น สำหรับคนที่ปลูกขึ้นฉ่ายกินเองเป็นผักสวนครัวในบ้าน สามารถปลูกได้โดยวิธีปักชำ โดยซื้อขึ้นฉ่ายมาจากตลาดขายผัก เลือกต้นที่มีรากสมบูรณ์เด็ดใบไปประกอบอาหาร เหลือใบอ่อนไว้ 1-2 ใบ นำไปปักในแปลงปลูก รดน้ำให้ชุ่ม ขึ้นฉ่ายจะแตกใบใหม่ออกมาภายใน 1-2 สัปดาห์

การดูแลรักษา

ขึ้นฉ่ายเป็นพืชต้องการน้ำให้ชุ่มชื้นอยู่เสมอ แต่อย่าให้แฉะเกินไป จึงควรรดน้ำวันละ 2 ครั้ง หมั่นพรวนดินอย่างสม่ำเสมอ อาจใส่ปุ๋ยคอกรอบ ๆ ต้นบ้าง เมื่อพรวนดิน

การป้องกันและกำจัดศัตรูพืช

ขึ้นฉ่ายเป็นผักที่ปลูกง่าย ไม่ค่อยมีโรคและแมลงรบกวน

การเก็บเกี่ยว

พออายุได้ 90 วัน ก็สามารถเก็บเกี่ยวโดยการถอนขึ้นมาทั้งราก หากปลูกไว้กินเองก็ตัดเฉพาะก้านใบขึ้นฉ่ายไปประกอบอาหาร ต้นที่เหลืออยู่จะแตกใบใหม่ออกมาเรื่อย ๆ

ปลูกขึ้นฉ่ายในกระถาง

ขึ้นฉ่าย เป็นผักมีกลิ่นหอม นิยมนำมาใส่แกงหรือผัด เพื่อปรุงกลิ่น เมื่อเด็ดใบไปใช้ปรุงอาหาร ลำต้นส่วนล่างที่มีรากอยู่สามารถนำมาปลูกไว้รับประทานได้อีก

วิธีการ

1.  เด็ดเฉพาะใบขึ้นแยให้เหลือลำต้นและรากเอาไว้

2.  นำต้นขึ้นฉ่ายที่มีรากไปปักชำในกระถาง ให้ลำต้นโผล่พ้นดิน รดน้ำให้ชุ่ม