สมุนไพรแก้ท้องเดิน

ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ จุ่มโป ชมพู่ ยะมู ย่าหมู่ มะแกว มะปุ่น มะมั่น มะก้วยกา

ชื่ออังกฤษ Guava

ชื่อวิทยาศาสตร์ Psidium guajava Linn.

วงศ์ Myrtaceae

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ฝรั่งเป็นพืชยืนต้นขนาดเล็ก สูง 5 – 7 เมตร กิ่งอ่อน เป็นสี่เหลี่ยม ยอดอ่อนและใบอ่อนมีขนนุ่มๆ ปกคลุม เปลือกต้นเรียบ มีลายสีนํ้าตาลอ่อน ใบเป็นใบเดี่ยวออกตรงกันข้าม ดอกเดี่ยวหรือออกเป็นช่อเล็กๆ 2-3ดอก ดอกออกตามซอกใบ กลีบดอกสีขาว มีเกสรตัวผู้มาก เป็นฝอย ผลกลมโต ผลดิบมีสี เขียว ผลสุกมีสีเขียวอ่อนปนเหลือง มีกลิ่นเฉพาะตัว มีเมล็ดมาก

การปลูก

ฝรั่งนิยมปลูกโดยการตอนกิ่ง ชอบดินร่วนปนทราย

และอุดมด้วยธาตุอาหาร ไม่ชอบนํ้าขังแฉะและอากาศที่เย็นจัด วิธีปลูกโดยการขุดหลุม ใส่ปุ๋ยรองที่ก้นหลุม เอากิ่งตอนลงปลูก รดนํ้า และดูแลวัชพืชอย่างสม่ำเสมอ

ส่วนที่ใช้เป็นยา ใบที่ไม่แก่และไม่อ่อนเกินไป หรือผลอ่อน

ช่วงเวลาที่เก็บเป็นยา

เก็บใบในช่วงที่ใบสมบูรณ์ ผลเก็บในขณะที่ยังอ่อน

สารสำคัญ

ใบฝรั่งมีนํ้ามันหอมระเหย ซึ่งมีฤทธิ์เป็นยาขับลม และมีสารรสฝาดจำพวกแทนนิน (tannin) ส่วนในผลดิบมี แทนนิน และไวตามินซี (ascorbic acid) ในปริมาณสูง

ประโยชน์ในการรักษา

1. ใช้แก้ท้องเสีย ท้องเดินชนิดที่ไม่รุนแรง และไม่ใช่เกิดจาก เชื้ออหิวาตกโรค โดยปกติเมื่อกินยาจากฝรั่งเข้าไปแล้ว อาการจะทุเลาลงภายในครึ่ง-หนึ่งชั่วโมง

วิธีใช้

1.1 ใช้ใบที่ไม่แก่และไม่อ่อนเกินไป 6 – 10 ใบ ล้างน้ำให้ สะอาด ตากแห้งหรือปิ้งไฟพอเหลือง ต้มกับนํ้า 2 แก้ว ต้มเดือด 5-10 นาที ใช้ดื่มครั้งละครึ่งแก้ว-หนึ่งแก้ว

1.2 ใช้ผลอ่อนที่มีรสฝาด 1 ผล ฝนกับนํ้าปูนใส รับประทาน เมื่อมีอาการท้องเสีย

1.3 ใช้ผลดิบที่เกือบแก่ หั่นเป็นแว่นบางๆ (ไม่เอาเมล็ด) ตากแดดให้แห้ง บดเป็นผง ใช้ครั้งละครึ่ง – 1 ช้อนชา ชงน้ำร้อนดื่ม เด็กก็ใช้ได้

2. ใช้ดับกลิ่นปากที่เกิดจากฟันผุ เหงือกอักเสบ เศษอาหารเน่าค้าง หรือเนื่องจากอาหารกลิ่นรุนแรง

วิธีใช้ ใช้ใบฝรั่งสด 3 ใบ หรือ 3 ยอด ล้างให้สะอาด เคี้ยวหลังอาหาร หรือเมื่อต้องการดับกลิ่นปาก โดยเคี้ยวให้ละเอียดแล้วอมไว้ประมาณ 5 นาที