ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ ผักชีลาว

ชื่ออังกฤษ Dill

ชื่อวิทยาศาสตร์ Anethum gmveolens Linn.

วงศ์ Umbelliferae

เทียนตาตั๊กแตนหรือผักชีลาว เป็นพืชพื้นเมืองของประเทศแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน และทวีปเอเชีย ปัจจุบันมีการนำมาปลูกแพร่หลายในประเทศเยอรมันนี อังกฤษ อิตาลี สหรัฐอเมริกา อินเดีย และจีน

เทียนตาตั๊กแตนที่ขายในท้องตลาดมี 2 ชนิด คือ ชนิดที่ได้จากต้น A. graveolens Linn. ซึ่งมีชื่อเรียกในภาษาอังกฤษว่า Dill, European Dill หรือ American Dill และอีกชนิดหนึ่งได้จากต้น A. sown Roxb. ซึ่งมีชื่อเรียก ในภาษาอังกฤษว่า Indian DUl หรือ East Indian Dill ปลูกมากในอินเดียและญี่ปุ่น พืชทั้งสองชนิดอยู่ในวงศ์ Umbelliferae

สารสำคัญ

เทียนตาตั๊กแตน (Dill seed) ประกอบด้วยนํ้ามันหอม ปริมาณของนํ้ามันที่มีในผลจะแตกต่างกันไป ตามแหล่งที่ปลูก และฤดูที่เก็บเกี่ยว นอกจากนี้ยังพบสารดิลลาโนไซด์ (dillanoside), สโคโปลีทิน (scopoletin), เอสคูลีทิน (esculetin), อัมเบลลิเฟอโรน โปรตีน และไขมัน เป็นต้น สารที่พบในนํ้ามันเทียนตาตั๊กแตนส่วนมากประกอบด้วยคาร์โวน (carvone), ไลโมนีน, เฟลแลนดรีน, ไพนีน และอะนีโทล เป็นต้น นํ้ามันเทียนตาตั๊กแตน (Dill seed oil) ได้จากการนำผลมากลั่นด้วยไอนํ้า ส่วนนํ้ามันที่ได้จากการกลั่นต้นเทียนตาตั๊กแตนด้วยไอนํ้า เรียกว่า น้ำมันต้นเทียนตาตั๊กแตน (Dill weed oil, Dill oil หรือ Dill herb oil) ประกอบด้วยสารสำคัญ คือ เฟลแลนดรีน, ไลโมนีน, คาร์โวน และคูมาริน (coumarin)

ผลเทียนตาตั๊กแตนและนํ้ามันหอมระเหยจากเทียนตาตั๊กแตนทั้งชนิด Dill และ Indian Dill ใช้เป็นเครื่องเทศแต่งกลิ่นอาหารจำพวกเนื้อ ขนมหวาน ซ้อส แต่งกลิ่นนํ้ามัน และไขมัน นอกจากนี้นํ้ามันเทียนตาตั๊กแตนยังใช้แต่งกลิ่นเครื่องดื่มทั้งชนิดที่มีแอลกอฮอล์และไม่มีแอลกอฮอล์อีกด้วย

ผลเทียนตาตั๊กแตน และนํ้ามันเทียนตาตั๊กแตนใช้เป็นส่วนผสมในยาย่อยอาหาร สำหรับนํ้ามันเทียนตาตั๊กแตนยังใช้แต่งกลิ่นเครื่องหอม เครื่องสำอาง เช่น สบู่ ครีม และโลชั่นบำรุงผิวอีกด้วย