จะทำกระท้อนล่าฤดูอย่างไร

เนื่องจากราคาของกระท้อนล่าฤดูค่อนข้างสูงกว่ากระท้อนในฤดู  จึงทำให้ชาวสวนกระท้อนพยายามจะผลิตกระท้อนล่าฤดูออกมาจำหน่ายในช่วงเดือนสิงหาคม-กันยายน หลังจากที่กระท้อนในฤดูหมดไปตั้งแต่เดือนมิถุนายน  ดังเช่นที่สวนคุณประภาส ซึ่งเน้นทำกระท้อนล่าฤดูนั้น  คุณประภาสได้ให้รายละเอียดขั้นตอนการปฏิบัติไว้ดังนี้

–        กระท้อนที่สวนปลูกเพื่อทำล่าฤดูมีอยู่ 2 พันธุ์คือ พันธุ์ผอบทอง ซึ่งเป็นพันธุ์เบาเช่นเดียวกับพันธุ์ทับทิม แต่มีคุณสมบัติสามารถเก็บผลผลิตได้ก่อนพันธุ์ทับทิม  (ถ้าให้กระท้อนพันธุ์นี้ติดผลในฤดู) และกระท้อนอีกพันธุ์ที่ทำล่าฤดูคือพันธุ์ปุยฝ้าย เป็นกระท้อนผลใหญ่ น้ำหนักผลดี

–        การทำกระท้อนล่าฤดูจะเริ่มตั้งแต่ปลายเดือนตุลาคมถึงพฤศจิกายนหลังจากที่หมดฝนแล้ว(จ.ชลบุรี) กระท้อนตามปกติจะกระทบแล้งจนใบร่วงจากนั้นจะเริ่มแตกใบอ่อนและแทงช่อดอก  ถ้าปล่อยเอาไว้ก็จะเป็นกระท้อนเก็บในฤดู  การทำล่าฤดูต้องป้องกันไม่ให้กระท้อนออกดอกในช่วงนี้ วิธีการก็คือต้องให้น้ำต่อเนื่องพร้อมกับการให้ปุ๋ยสูตรตัวกลางสูงเช่น 12-24-12 อัตรา 1 กิโลกรัมต่อต้น  โดยน้ำก็ยังให้ต่อไปเรื่อย ๆ จนกระทั่งใบอ่อนชุดแรกเปลี่ยนเป็นใบแก่  การให้น้ำจะเริ่มลดน้อยลงโดยจะให้น้ำ 4-5 วันต่อครั้งใช้เวลานาน 20-25 นาที แต่ก็ยังคงให้น้ำเพราะอากาศช่วงนี้จะร้อนมาก  และเคยมีประสบการณ์ปล่อยให้กระท้อนอดน้ำนานถึง 7 วัน ปรากฎว่าต้นกระท้อนโทรมมากใบร่วง ทำให้ติดผลไม่ดี  การให้น้ำระยะนี้จะต้องคอยสังเกตดูต้นกระท้อน ซึ่งจะเริ่มออกดอก  แต่จะออกดอกไม่พร้อมกันทุกต้น  ดังนั้นถ้าต้นใดยังไม่ออกดอกก็จะต้องลดเวลาการให้น้ำลงมาอีกเหลือแค่ 15 นาทีต่อครั้ง  สำหรับต้นที่ออกดอกแล้วก็ให้น้ำไปเรื่อย ๆ การออกดอกของกระท้อนชุดนี้จะสำคัญมากเพราะถ้าให้ออกดอกล่าเลยช่วงนี้ไปอีกจะเจอปัญหาสภาพอากาศร้อนจนเกินไป

–        ประมาณต้นเดือนมีนาคมกระท้อนจะเริ่มติดผล  และเริ่มห่อผลช่วงเดือนเมษายนตลอดทั้งเดือน  ซึ่งการห่อผลของที่นี่จะไม่ให้เกินเดือนเมษายน เพราะเลยระยะนี้ไปกระท้อนจะมีปัญหาแมลงวันทองเข้าทำลายตามมา  สำหรับปุ๋ยที่ใช้ในช่วงนี้คือปุ๋ยสูตร 13-13-21 อัตรา 1 กิโลกรัม ต่อต้นเพื่อปรับปรุงคุณภาพของผลกระท้อน ส่วนแรงงานห่อผล  ซึ่งหลายพื้นที่อาจจะเป็นปัญหา แต่ที่นี่จะใช้แรงงานในท้องถิ่นโดยจ้างชั่วคราว แล้วสอนวิธีการห่อ และคัดเลือกผลที่จะห่อ  โดยที่นี่จะห่อช่อละ 1-2 ผล ด้วยถุงกระดาษ

–        กระท้อนที่ออกผลผลิตล่าฤดูของสวนประภาสไม้ผลปกติจะเริ่มเก็บชุดแรกต้นเดือนสิงหาคม แต่ปีนี้เก็บได้เร็วกว่าโดยพันธุ์ผอบทองจะเริ่มเก็บชุดแรกตั้งแต่เริ่มวันเข้าพรรษา(12 กรกฎาคม) ส่วนปุยฝ้ายเริ่มเก็บชุดแรกเมื่อประมาณกลางเดือนกรกฎาคม  แต่อย่างไรก็ตามกระท้อนที่เก็บก็ยังได้ราคาดี คาดว่ากระท้อนชุดสุดท้ายจะเก็บเกี่ยวหมดประมาณกลางเดือนสิงหาคม

–        หลังเก็บเกี่ยวผลหมดแล้วจะตัดแต่งกิ่งและให้ปุ๋ยสูตร 16-16-16 ตามทันที

ควบคุมทรงพุ่มตั้งแต่ต้นยังเล็ก

เนื่องจากกระท้อนถ้าปล่อยให้เจริญเติบโตไปเรื่อย ๆ ทรงพุ่มจะขยายใหญ่ต้นสูง  ซึ่งในแง่ของการทำงานแล้วจะไม่สะดวกโดยเฉพาะการห่อผลและการเก็บเกี่ยว  ดังนั้นการควบคุมทรงพุ่มจะเริ่มทำตั้งแต่ต้นมีขนาดเล็ก  ซึ่งคุณประภาสได้อธิบายว่า “เมื่อปลูกกระท้อนไปจนกระทั่งสูงประมาณ 1 เมตร ก็จะตัดต้นที่ความสูง 80 เซนติเมตร  ให้เหลือกิ่งที่จะเจริญต่อไป 3 กิ่ง หลังจากที่แต่ละกิ่งเจริญยาวออกมาประมาณศอกกว่า ๆ ก็จะคัดเลือกไว้ 3 กิ่งเช่นกัน และตัดให้เหลือขนาดยาว 1 ศอก แล้วปล่อยให้เจริญออกไปอีกประมาณศอกกว่า ๆ ก็คัดเลือกกิ่งและตัดให้เหลือแค่ 1 ศอก  ในส่วน่ของการควบคุมความสูงของต้นนั้น หลังจากเก็บเกี่ยวแล้วจะตัดให้เหลือความสูงของต้นประมาณ 4-5 เมตร  ซึ่งเป็นความสูงที่สะดวกในการทำงานแต่จะไม่ตัดยอดกลางทิ้งมากเกินไป จะให้เป็นร่มเงาภายในทรงพุ่มเพื่อป้องกันแสงแดดเผากิ่งก้านภายในทรงพุ่ม ซึ่งเมื่อถึงระยะติดผลกิ่งภายในที่ถูกแดดเผามาก ๆ มักจะอ่อนและฉีกขาดง่ายเนื่องจากน้ำหนักของผล”