ชื่ออื่น ผักกะโสม (ภาคกลาง) อ้มกบ (เชียงใหม่) จุ้ยห่วยเฮียง (แต้จิ๋ว) สุ่ยหุยเซียง (จีนกลาง)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Limnophila rugosa (Roth.) Merr.
(Herpestis rugosa Roth.)
(Limnophila roxburghii G. Don.)
วงศ์ Scrophulariaceae
ลักษณะต้น เป็นไม้ล้มลุก อายุปีเดียว มีกลิ่นหอม ลำต้นแตกแขนง สูง 30-60 ซม. ต้นอ่อนมีขนปกคลุม พอแก่ขนจะร่วงหมด ใบเดี่ยวออกตรง กันข้าม ใบรียาว 4-8 ซม. กว้าง 2-3 ซม. ปลายใบมน หลังใบมีรอยย่น และมีขนปกคลุม ท้องใบมีต่อมเล็กๆ จำนวนมาก ก้านใบสั้น ดอกเล็ก ยาว 8 มม. ไม่มีก้านดอก กลีบดอกติดกันเป็นท่อกลม ตรงปลายแยกเป็น 2 แฉกคล้ายรูปปาก ปากบนแยกเป็น 2 พู ปากล่าง 3 พู กลีบดอกสีน้ำเงินปนมวงมีแต้มสีเหลืองตรงกลาง มีเกสรตัวผู้ 4 อัน เกสรตัวเมีย 1 อัน มักขึ้นริมคู คันนาและที่ชื้นแฉะ
ส่วนที่ใช้ ทั้งต้น ใบ
สรรพคุณ
ทั้งต้น ขับเสมหะ แก้ไอ หอบ ปวดท้องโรคกระเพาะ แน่นท้อง แน่นหน้าอก ลดอาการบวมน้ำ และแผลพุพอง
ใบ ขับปัสสาวะ เข้ายาธาตุช่วยเจริญอาหาร ใบมีกลิ่นคล้ายใบโหระพาใช้แต่งกลิ่นอาหาร และทำน้ำหอม
ตำรับยาและวิธีใช้
1. ใช้ต้นแห้ง 6-15 กรัม ต้มน้ำกินสำหรับอาการเกี่ยวกับระบบ ทางเดินอาหาร
2. แผลพุพอง ใช้ต้นสดจำนวนพอควร ตำพอกหรือต้มน้ำชะล้าง บริเวณที่เป็น
สารเคมีที่พบ
ทั้งต้น มีน้ำมันหอมระเหย ซึ่งเป็นส่วนประกอบของ phenylpropane และ sesquiterpene.
ที่มา:สำลี  ใจดี, สุนทรี  วิทยานารถไพศาล, รพีพล  ภโววาท, จิราพร  ลิ้มปานานนท์, นิยดา เกียรติยิ่งอังศุลี, วิทิต  วัณนาวิบูล