ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ –

ชื่ออังกฤษ Vanilla

ชื่อวิทยาศาสตร์ Vanilla spp.

วงศ์ Orchidaceae

วานิลลาเป็นพืชที่ใช้ฝักเป็นเครื่องหอม เป็นพืชที่เลื้อยพันบนพืชอื่น มีผลเป็นฝักชนิด capsule มีเมล็ดอยู่ภายในเป็นจำนวนมาก ต้นวานิลลาจะออกดอกเมื่ออายุ 2-3 ปี ฝักวานิลลายาวประมาณ 15-25 ซ.ม. ฝักจะเก็บเมื่อฝักส่วนบนเริ่มเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเหลือง ยังไม่มีกลิ่น ฝักที่เก็บได้จะนำมาบ่มโดยเก็บไว้ในภาชนะที่ปิดสนิท จะมีกลิ่นหอมเกิดขึ้น

วานิลลาได้จากพืชหลายชนิด ที่สำคัญคือ Mexican Vanilla หรือ Bourbon Vanilla ซึ่งมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Vanilla planifolia Andrew และ Tahiti Vanilla ซึ่งมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Vanilla tahitensis J.W. Moore ทั้งสองชนิดเป็นพืชในวงศ์เดียวกับกล้วยไม้คือวงศ์ Orchidaceae

สารสำคัญ

ในฝักวานิลลา ประกอบด้วยสารที่ให้กลิ่นหอมคือ

สารวานิลลิน (vanillin) ในปริมาณร้อยละ 1.5-3 จะอยู่ในรูปของเหลวเหนียวๆ นอกจากนี้ยังมีสารอื่นๆ ที่ทำให้เกิดกลิ่นอีกจำนวนมาก เช่น อะซีทาลดีไฮด์ (acetaldehyde), เฟอฟิวราล (furfural), วานิลีล เอททิลอีเทอร์ (vanillyl ethyl ether) เป็นต้น

ประโยชน์