หญ้าไทร

หญ้าไทร (yaa sai) หญ้าคมบาง หญ้าทราย
เป็นหญ้าที่ขึ้นในน้ำ มีอายุข้ามปี (perennial) ลำต้นตั้งตรง อ่อนไม่แข็ง เหมือนหญ้าชันกาศ และมักทอดขนานไปกับพื้น รากแตกออกที่ฐาน หรือตามข้อของลำต้นที่ทอดขนานไปตามพื้นดินหรือในน้ำ ต้นสูง 30-70 ซม. ลำต้น (culm) กลม และเรียบ ภายในกลวง มีแนวลายเส้นละเอียดปรากฎอย่ตามยาวของลำต้น ที่ข้อของลำต้นจะมีขนสีขาวสั้นๆ อยู่โดยรอบ
ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกสลับข้างกัน โคนใบแผ่เป็นกาบหุ้มลำต้น ยาว 6-12 ซม. ค่อนข้างหนาและอวบ บริเวณโคนแผ่นใบที่ต่อกับกาบใบจะมีเยื่อบางๆ (ligule) ยาว 4-9 มม. ค่อนข้างแห้งและแข็งติดอยู่ แผ่นใบยาวเรียว ยาว 7-12 ซม. กว้าง 8-10 มม. ปลายแหลม ผิวใบหยาบสากมือทั้งสองด้าน แผ่นใบมักจะม้วนในเวลากลางคืนหรือเมื่อแห้งแล้ง
ดอก ออกเป็นช่อ (panicle) ยาว 5-8 ซม. ประกอบด้วยช่อดอกย่อย (spikelet) จำนวนมาก ซึ่งเรียงสลับกันอยู่บนแกน (rachilla) ช่อดอกย่อยยาว 3-3.5 มม. ค่อนข้างแบน ประกอบด้วยดอกย่อยเพียงดอกเดียว ไม่มีกาบ ดอกย่อยแต่ละดอก มีกาบนอก- (lemma) ยาว 3-3.5 มม. ซึ่งจะพบงอเข้าหากัน ค่อนข้างแข็ง และมีปลายแหลม สีขาวหรือสีม่วง อยู่ระหว่างลายเส้นสีเขียวซึ่งมีอยู่ 5 เส้น บนลายเส้นจะมีหนามเล็กๆ กาบใน (palea) แคบและสั้นกว่ามาก ปลายแหลม มีลายเส้น 3 เส้น ส่วนของกลีบดอกที่ลดรูปไป 2 อัน มีขนาดเล็ก เกสรตัวผู้ 6 อัน อับละอองเรณูสีเหลือง เกสรตัวเมียมีรังไข่ขนาดเล็ก ท่อรังไข่ 2 อัน มีขนปกคลุม
ผล (caryopsis) รูปยาว ติดเมล็ดน้อยมาก มักร่วงไปพร้อมกับดอก พบในนาข้าว และริมตลิ่ง แฉะๆ
ข้อที่น่าสังเกตของหญ้าไทรนี้คือ มีลำต้นยาวเรียว ภายในกลวง มีแนวลายเส้นละเอียดปรากฎอยู่บนลำต้น กาบนอกของดอกย่อยจะมีหนามเล็ก โดยเฉพาะบนลายเส้นอันกลาง ซึ่งจะมีหนามเป็นแนวออกมา