ผักกระเฉด (phak krachet) ผักรู้นอน ผักฉีด (ไทย) ผักหนอง ผักหละหนอง (พายัพ)
เป็นพืชล้มลุกขึ้นในน้ำ มีลำต้นทอดขนานไปตามพื้นน้ำ ชูส่วนของใบและดอกขึ้นเหนือผิวน้ำ แตกรากออกตามข้อลงไปยึดกับพื้น ส่วนของต้นที่แก่จะปรากฎเนื้อเยื่อ (aerenchyma) เป็นทุ่นคล้ายฟองนํ้า สีขาว พองกลมล้อมรอบระหว่างข้อ แยกเป็นปล้องๆ เห็นได้ชัด
ใบ เป็นใบประกอบ แตกออกตามข้อ จำนวน 2-3 คู่ แต่ละใบประกอบยาว 1-4.5 ซม. แต่ละใบประกอบมีใบย่อย 1-16 คู่ ใบย่อยมีขอบใบขนาน ปลายมักมีจุดแหลม (cusp) ปลายใบสีเขียวเข้ม โคนใบสีอ่อนกว่า ขอบใบมีสีม่วง ใบย่อยตอนบนๆ ยาว … Read More

ขาเขียด (khaa khiat) (ไทย) ผักฮิน (เชียงใหม่)
เป็นพืชล้มลุกน้ำอายุปีเดียว (annual) หรือข้ามปี (perennial) ไม่มีลำต้น ต้นที่แก่ๆ จะมีส่วนของก้านใบสุมอัดกันแน่น มองดูเหมือนมีลำต้น แต่ทว่าภายในแยกห่างไม่ติดกัน มีราก (rhizome) สั้นมาก และมีรากฝอยสีน้ำตาลแดงจำนวนมาก
ใบ เป็นใบเดียว ออกสลับกันที่โคนของต้น ก้านใบยาว 5-25 ซม. ออกมาจากตาที่ฐาน ค่อนข้างกลมและอวบน้ำ กลวง โคนของก้านใบจะแผ่ออกเป็นกาบหุ้ม แผ่นใบเป็นรูปไข่ หลังใบมน ยาว 5-7 ซม. กว้าง 1.5-5.5 ซม. โคนใบหยักเว้าเป็นรูปหัวใจ ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลม … Read More

ไมยราบ ( Maiyaraap ) กระทืบยอด หนามหญ้าราบ กะหงับ ก้านของ หงับพระพาย (ไทย) หญ้าจิยอบ หญ้าปันยอบ (พายัพ) ห่ำซิวเช่า ไจซิวเช่า (จีน)
เป็นไม้ล้มลุก อายุข้ามปี (perennial) มีเนื้อไม้เล็กน้อยที่ฐานต้น มักแผ่ไปตามพื้น ชูยอดขึ้นข้างบนแตกกิ่งก้านสาขามาก สูงขึ้นไปได้ถึง 1 เมตร ลำต้น และก้านใบสีแดง มีหนามสั้น ปลายงอโค้งลง กระจัดกระจายทั่วไป และมีหนามใหญ่ เกิดตามข้อ
ใบ เป็นใบประกอบ ก้านใบร่วมยาว 4-9 ซม. มีใบประกอบย่อย 2-4 ใบ … Read More

ไมยราบต้น (Maiyaraap ton) ไมยราบยักษ์ ไมยราบหลวง ไมยราบน้ำ กระถินนํ้า จิยอบหลวง
เป็นไม้พุ่มยืนต้นขนาดกลาง มีอายุข้ามปี (perennial) สูง 1-5 เมตร มีหนามแหลมคมทั้งที่ใบและลำต้นปลายงองุ้มลงยาวถึง 7 มม. ลำต้นตรง ปลายกิ่งโน้มลง ลำต้นอ่อนจะมีสีเขียว และเปลี่ยนเป็นสีนํ้าตาลเมื่อมีอายุมากขึ้น เนื้อไม้ค่อนข้างแข็งและเหนียว
ใบ เป็นใบประกอบ ก้านใบร่วมยาว 7-30 ซม. มีใบประกอบย่อย 6-14 คู่ มีหนามอยู่ระหว่างกลางของช่วงคู่ใบประกอบย่อย บนก้านใบร่วม แต่ละใบประกอบย่อย มีใบย่อย 15-40 คู่ รูปกลมยาว ยาว 3-8 มม. … Read More

ไมยราบเถา (Maiyaraap Thao) ไมยราบเครือ จิยอบเครือ (เชียงใหม่)
เป็นไม้ล้มลุก หรือกิ่งไม้พุ่ม มักมีฐานลำต้นเป็นเนื้อไม้ มีอายุข้ามปี (perennial) หรือเจริญทางกิ่งก้านสาขาในปีแรก แล้วออกดอกในปีที่ 2 (biennial) มักแผ่ไปตามพื้น ชูยอดขึ้นข้างบน หรือเลื้อยพ้นตนไม้อื่นขึ้นไปได้สูงหลายเมตร ปกติจะพบชูยอดขึ้นไปได้สูงถึง 2 เมตร ลำต้นเป็นเหลี่ยมเห็นได้ชัด มีหนามแข็ง ปลายงองุ้มลง ออกเป็นแนวตลอดลำต้น หนามขนาดยาว 3-6 มม.

ใบ เป็นใบประกอบ ก้านใบร่วมยาว 10-12 ซม. มีการตอบสนองต่อการสัมผัสปานกลาง มีใบประกอบย่อย 4-9 คู่ แต่ละใบประกอบย่อยมีใบย่อย 12-30 คู่ … Read More

ผักแว่น (phak waen) ผักลิ้นปี่
ผักแว่นจัดเป็นพวกเฟินชนิดหนึ่งที่ขึ้นในน้ำ หรือตามดินแฉะ โดยรากจะหยั่งลงดินแฉะตื้นๆ หากที่ๆ มีน้ำจะลอยนา ลำต้นจะทอดขนานไปตามพื้น เมื่อยังอ่อนเป็นสีเขียว ภายหลังเป็นสีน้ำตาล มีขนสีน้ำตาลอ่อนปกคลุม ลำต้นค่อนข้างกลม หนาประมาณ 1 มม.
ใบ เป็นใบประกอบ มีใบย่อย 4 ใบ ออกที่ตำแหน่งเดียวกัน ก้านใบยาว 5-15 ซม. ใบย่อยไม่มีก้านใบ มีลักษณะเป็นรูปลิ่ม ยาว 0.8-1.8 ซม. กว้าง 0.7-1.5 ซม. โคนใบสอบ ขอบเรียบหรือหยักเล็กน้อย ปลายใบกว้างกลม มีเส้นใบเชื่อมติดกันและสานกันเป็นร่างแห สปอโรคาร์ป (sporocarps) … Read More

หญ้ายอนหู (yaa yon huu) หญ้าดอกขาว หญ้าเม็ดงา หญ้ายางคง
เป็นพืชปีเดียว (annual) หรือข้ามปี (perennial) ลำต้นตั้งตรง หรือมีส่วนทอดขนานกับพื้นดินเล็กน้อย สูง 30-80 ซม. ลำต้นกลม เรียบ ภายในกลวง มีรากฝอยเป็นจำนวนมาก
ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกสลับข้างกันตามข้อของลำต้น โคนใบแผ่เป็นกาบหุ้มลำต้น ยาว 4-10 ซม. บริเวณที่โคนใบต่อกับแผ่นใบมีขน (ligule) เล็กๆ เรียงกันอยู่เป็นแถว แผ่นใบเรียวยาว ยาว 6-32 ซม. กว้าง 4-9 มม. ขอบใบเรียบ ปลายแหลม… Read More

แหน (Nae) แหนเป็ด (ไทย) กาแหน (พายัพ)
เป็นพืชน้ำ ต้น (frond) มีลักษณะโครงสร้างรวมที่ไม่แยกเป็นลำต้นหรือใบ เรียกว่า ทัลลัส (thallus) ลักษณะรูปร่างคล้ายแผ่นจาน เพื่อใช้ในการพยุงตัวลอยอยู่บนผิวน้ำ เป็นรูปกลม หรือรูปไข่กลับ ยาว 2-3 มม. กว้าง 1.5-2 มม. ทั้งสองปลายกลม ขอบเรียบ ด้านบนสีเขียว เป็นมัน มีลายเส้น 3 เส้น ด้านล่าง¬คล้ายฟองน้ำ แต่ละต้นมีรากเจริญออกมา 1 ราก เป็นเส้นบาง ยาวประมาณ 2 ซม. ปลายแหลม และมีเยื่อบางๆ … Read More