สมุนไพรในครัว : สุนทร  ปุณโณทก

บรรพบุรุษของเรา ท่านรู้จักพืชพรรณธัญญาหารและสามารถนำมาประกอบอาหารได้ดีกว่าคนรุ่นเรา นอกจากจะนำมาใช้เป็นอาหารในชีวิตประจำวันแล้ว ยังใช้เป็นยารักษาโรคได้อีกด้วย  ดังจะเห็นได้จากอาหารที่บริโภคแต่ละมื้อแต่ละวัน  ซึ่งล้วนแต่เป็นยาแทบทั้งสิ้น

ในฤดูร้อน อาหารจะเป็นพวกฟักแฟง แตงบวบ มะระ น้ำเต้า ผักบุ้ง ตำลึง เป็นต้น  ที่รับประทานแก้ร้อนใน ดับพิษร้อนถอนพิษไข้ ลดอุณหภูมิในร่างกาย ปรับอุณหภูมิภายในให้เท่ากับภายนอก  ราวกับนำเอาเครื่องปรับอากาศสอดใส่เข้าไว้ในร่างกายก็ไม่ปาน  ถึงอากาศภายนอกจะร้อนระอุ แต่ทว่าร่างกายเย็นสบาย ไม่อ่อนเพลียเลยแม้แต่น้อย!

ย่างฤดูฝน  คนส่วนมากมักจะเป็นหวัดคัดจมูก น้ำมูกไหล อย่ากระนั้นเลย  จำต้องหาอาหารที่มีรสเปรี้ยวรสแซ่บเช่น ต้มยำ ต้มส้ม แกงส้ม ต้มโคร้ง โฮกอือ แกงเลียง พล่า ยำ ลาบ … Read More

ระวัง!ปุ๋ยปลอม(ดร.พรชัย  สุธาทร)

จากการที่ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรม ปุ๋ยจึงเป็นปัจจัยที่สำคัญยิ่งในการเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร  แม้ว่าปุ๋ยมีราคาแพงขึ้นทุกวัน  มีแนวโน้มว่าการใช้ปุ๋ยของเกษตรกรจะเพิ่มขึ้นทุกปี  จึงได้มีผู้เห็นแก่ได้พวกหนึ่งทำการปลอมปนปุ๋ยขึ้น  โดยใช้วัตถุต่าง ๆ ที่ราคาถูก แต่ไม่มีประโยชน์ต่อพืชแต่อย่างใด บางครั้งยังเป็นอันตรายต่อพืชมาผสมรวมกับปุ๋ย หรือบางครั้งไม่มีเนื้อปุ๋ยอยู่เลย  บรรจุลงกระสอบแล้วจำหน่ายเป็นปุ๋ยแก่เกษตรกร  ก่อให้เกิดความเดือดร้อนโดยทั่วไป  โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเขตชนบทยากจนห่างไกลความเจริญและเจ้าหน้าที่รัฐเข้าไปไม่ถึง

เนื่องจากสาเหตุดังกล่าว  ผู้เขียนจึงได้รวบรวมหลักเกณฑ์โดยกว้าง ๆ เพื่อให้เจ้าหน้าที่ของรัฐระดับท้องถิ่น  หัวหน้ากลุ่มเกษตรกรหรือแม้แต่ตัวเกษตรกรเองสามารถใช้ตรวจสอบปุ๋ยก่อนซื้อว่าเป็นปุ๋ยจริงหรือไม่ หลักเกณฑ์ที่จะกล่าวต่อไปนี้แม้ว่าจะไม่สามารถพิสูจน์ได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ว่าปุ๋ยอันไหนปลอม อันไหนจริง แต่ก็สามารถใช้เป็นหลักในการซื้อปุ๋ยได้  ในสถานการณ์ที่ไม่สามารถส่งตัวอย่างปุ๋ยไปตรวจสอบที่หน่วยงานของรัฐได้หรืออยู่ระหว่างรอผลการตรวจสอบ

หลักเกณฑ์นี้สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ขั้นตอน คือ

1.  การติดต่อ ซื้อ-ขาย

2.  กระสอบปุ๋ย

3.  การทดสอบเนื้อปุ๋ย

การติดต่อซื้อขาย

เมื่อมีการติดต่อซื้อขายปุ๋ย … Read More

รองเท้านารี เป็นกล้วยไม้สกุลหนึ่ง ที่มีชื่อเรียกเช่นนี้เพราะกลีบดอกที่เรียกว่ากระเป๋ามีรูปร่างคล้ายกับรองเท้าของผู้หญิง  รองเท้านารีแต่ละชนิดจะแตกต่างกันที่รูปร่าง และสีสันของส่วนที่คล้ายรองเท้าเป็นส่วนใหญ่

รองเท้านารีจะขยายพันธุ์ด้วยการแตกกอ หน่อใหม่จะแตกจากตาที่โคนต้นเก่า ลำต้นสั้นมาก แต่มีใบยาว รากจะออกเป็นกระจุกที่โคนต้น และมักจะทอดไปด้านราบมากกว่าหยั่งลึก ดอกมักจะออกที่ยอด มีทั้งที่เป็นดอกเดี่ยวและดอกช่อ กลีบดอกชั้นนอกกลีบบนมักจะใหญ่สะดุดตา ส่วนกลีบชั้นนอกคู่ล่างจะเชื่อมติดกัน และอาจมีขนาดเล็กลงจนส่วนปากบังมิดหรือเกือบมิด กลีบคู่ในกางออกไปทั้งสองข้าง แต่ถ้าเป็นกลีบยาวมากอาจโน้มลงข้างๆได้

กล้วยไม้รองเท้านารี ส่วนใหญ่จะขึ้นตามพื้นดิน หรือซอกหินที่มีต้นไม้ใบหญ้าเน่าตายทับถมกันอยู่ แต่ก็มีบางชนิดที่เกาะอาศัยอยู่ตามต้นไม้ กล้วยไม้รองเท้านารีเหมาะกับการปลูกในกระถางมากกว่าปลูกเพื่อตัดดอก

ดร.อาวุธ ณ ลำปาง

ผู้อำนวยการ สถาบันวิจัยพืชไร่บางเขน

คุณสุรชัย  รอดเกษม  ธกส.อ.ป่าโมก จ.อ่างทอง

ถาม

1.  จะบำรุงต้นและใบมะม่วงอย่างไร  ให้มีช่อดอกมาก และให้ปุ๋ยอะไร ปุ๋ยเคมี หรือปุ๋ยคอก

ตอบ

1. มะม่วง จะมีช่อดอกมาก ต้องปล่อยให้ดินแห้ง(ไม่รดน้ำ) ในเดือนธันวาคม ถ้ามี อากาศเย็นมากระทบประมาณ 10-15 วัน ช่อดอกจะออกเต็มดูสะพรั่ง

ปัญหาต่อไป อยู่ตรงที่ว่า ทำอย่างไรผลจึงจะติดดี  ระยะที่ดอกตูม จะต้องผสมยากำจัดเชื้อราและยาฆ่าแมลงอ่อน ๆ ฉีดพ่นตามช่อ สัก  2-3 ครั้ง  เมื่อมะม่วงติดเป็นผลเล็ก ๆ ขนาดเท่าเม็ดถั่ว … Read More

ถั่วเหลืองเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ  ซึ่งทางรัฐบาลได้ส่งเสริม ให้เพิ่มผลผลิต เนื่องจากความต้องการของตลาดเพิ่มขึ้นทั้งภายในและภายนอกประเทศ

พันธุ์ สาขาพืชน้ำมัน  สถาบันวิจัยพืชไร่ ได้ผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง พันธุ์มาตรฐาน  เพื่อเผยแพร่ให้เกษตรกรปลูกจำนวน 4 พันธุ์ ซึ่งมีลักษณะประจำพันธุ์ ต่าง ๆ ดังนี้

1.  ส.จ. 1 (ย่อมาจากสถานีกสิกรรมแม่โจ้หรือสถานีทดลองพืชไร่แม่โจ้ หรือศูนย์วิจัยพืชไร่เชียงใหม่ ปัจจุบัน พันธุ์ที่ 1)  เป็นถั่วเหลืองซึ่งได้แนะนำให้เกษตรกรปลูกมานานเป็นพันธุ์ที่ให้ผลผลิตสูง เมล็ดมีตาสีดำ

2.  สจ. 2 เป็นพันธุ์ซึ่งได้แนะนำให้เกษตรกรปลูกพร้อมกับพันธุ์ ส.จ.1 โดยเฉพาะทางภาคเหนือนิยมปลูกในฤดูแล้ง  หลังจากเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว เป็นพันธุ์ที่ให้ผลผลิตสูงเช่นเดียวกับ ส.จ.1 เมล็ดสีน้ำตาลแก่

3. สจ. 4 เป็นถั่วเหลืองพันธุ์ใหม่  … Read More

ถั่วเขียวเป็นพืชล้มลุก ต้นสูงประมาณ 60-70 เซนติเมตร  แตกกิ่งก้านสาขาประมาณ 4-6 กิ่งมีอายุสั้น ทำให้ปลูกได้ปีละหลายครั้ง  โดยทั่วไปถั่วเขียวชอบอากาศร้อนและชื้น ทนทานต่อความแห้งแล้ง และยังทนทานต่อโรคและแมลงศัตรูพืช  จึงเป็นที่นิยมปลูกกันในแทบทุกภาคของประเทศไทย  แต่อย่างไรก็ดีแม้ว่าถั่วเขียวจะเป็นพืชไร่ที่ปลูกได้ง่าย  แต่การที่จะให้ได้ผลผลิตต่อไร่สูง นั้น ก็จะต้องมีการปฏิบัติรักษาที่ถูกต้องตามสมควร

ดิน ถั่วเขียวขึ้นได้ในดินทุกชนิดแต่เจริญเติบโตได้ดีในดิน ร่วนทราย ระบายน้ำดี มีอาหารธาตุพอสมควร ไม่ควรจะปลูกถั่วเขียวในดินเกลือ ดินเปรี้ยว(เป็นกรดจัด) ดินเหนียวจัด และดินที่ระบายน้ำได้ยาก

พันธุ์ ถั่วเขียวพื้นเมืองมีอยู่ หลายพันธุ์ ในขณะนี้ กรมวิชาการเกษตร ได้แนะนำให้ใช้พันธุ์อู่ทอง 1 ซึ่งเป็นพันธุ์ที่อายุสั้นประมาณ 65-70 วัน  ใช้ปลูกได้ทุกฤดู  มีเมล็ดโตผิวมัน  ให้ผลผลิตสูง  180-200 กิโลกรัมต่อไร่  … Read More

ปุ๋ยอินทรีย์คือปุ๋ยที่ได้จากสิ่งมีชีวิต ได้แก่ ปุ๋ยคอก จากสัตว์เช่น หมู วัว ควาย แพะ แกะ เป็ด ห่าน นก ตลอดจนซากสัตว์ต่าง ๆ ปุ๋ยหมักเป็นปุ๋ยที่ได้จาก หญ้า ใบไม้ต่าง ๆ ผักตบชวา พืชผักต่าง ๆ ต้นถั่วเหลือง ถั่วลิสง ฯลฯ ส่วนปุ๋ยพืชสดเป็นปุ๋ยที่ได้จาก พืชตระกูลถั่วต่าง ๆ เช่น ถั่วเขียว ถั่วกระด้าง ปอเทือง หว่านลงในดินพอออกดอกก็ไถกลบเป็นปุ๋ยพืชสด

ประโยชน์ของกระถินยักษ์มีหลายอย่าง  ดังนี้

1.  ปลูกไว้เด็ดยอดจิ้มน้ำพริก รสไม่ค่อยอร่อยเหมือนกระถินบ้าน ฉุนกว่ากระถินบ้านเล็กน้อย  แต่ยอดอวบน่ากิน

2.  ปลูกไว้ทำรั้ว

3.  ปลูกทำร่มเงา

4.  ปลูกไว้กันลมพายุ

5.  ปลูกไว้ตัดใบตากแดดขายเป็นใบกระถินแห้ง

6.  ปลูกกันฝนชะดิน

7.  ปลูกกันหญ้า ที่ไหนหญ้ารกนัก  นำกระถินยักษ์ไปปลูกคลุมไว้ให้แน่น  แดดส่องไม่ถึงพื้นดิน  หญ้าขึ้นได้ยาก

8.  ปลูกทำฟืนทำถ่าน 1-2 ปี ก็ตัดได้  ไม้กระถินยักษ์ให้พลังความร้อน 4,200-4,600 กิโลแคลอรี่ต่อกิโลกรัม

9.  ปลูกบำรุงดิน  ต้นกระถินยักษ์เป็นไม้ตระกูลถั่ว สามารถเก็บไนโตรเจน เพิ่มธาติฟอสฟอรัส โปรตัสเซียม และซัลเฟอร์ ช่วยให้ดินอุดมสมบูรณ์ขึ้นและยังช่วยทำความเจริญเติบโตให้แก่ต้นไม้ที่ขึ้นอยู่ใกล้เคียงอีกด้วย  ใบกระถินยักษ์สามารถใช้เป็นปุ๋ยสดเพิ่มอินทรีย์วัตถุ  … Read More

ชาวเกษตรฉบับก่อน ๆ เคยประกาศแจกเมล็ดกระถินยักษ์อยู่พักหนึ่ง แต่ในฉบับหลัง ๆ เห็นหายไป สอบถามเจ้าหน้าที่ของสำนักพิมพ์ดูแล้ว  ทราบว่ายังมีเมล็ดกระถินยักษ์ไว้แจกอยู่อีกมาก  เกษตรกรที่สนใจขอไปได้ทุกเวลา  มีที่ว่างที่ไหนลงกระถินยักษ์ไว้จะได้ประโยชน์มากมาย

เหตุที่กระถินยักษ์ได้ชื่อว่า ยักษ์ ก็เพราะกระถินชนิดนี้มีขนาดของลำต้น ใบ ดอก ผล และเมล็ด สูงใหญ่กว่ากระถินธรรมดา  จึงเรียกกันว่า กระถินยักษ์  ซึ่งไม่ใช่กระถินที่มีถิ่นเดิมอยู่ในเมืองไทย  เป็นกระถินจากต่างประเทศ  บ้านเดิมอยู่ที่ประเทศเม็กซิโก  ต่อมามีผู้นำข้ามน้ำข้ามทะเลไปปลูกใหม่ที่เกาะแปซิฟิก ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย ปาปัวนิวกินี มาเลเซีย และอาฟริกา  สำหรับในเมืองไทย ดร.รอย ซีเกสฟัส  ผู้เชี่ยวชาญจากมหาวิทยาลัยเคนตักกี้  ประเทศสหรัฐอเมริกา  ซึ่งมาประจำอยู่ที่ศูนย์เกษตรกรภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดขอนแก่น  เป็นผู้นำเข้ามาปลูกเมื่อ พ.ศ. 2509  แล้วค่อย … Read More

คูน

ชื่อวิทยาศาสตร์ Cassia fistula Linn.

ชื่ออื่น ๆ ลมแล้ง(ภาคเหนือ)

ลักษณะของพืช เป็นไม้ยืนต้นสูงได้ถึง 10 เมตร  ใบใหญ่ยาวประมาณ 1 ฟุต ประกอบด้วยใบย่อย 3-8 คู่ ใบรูปไข่ปลายใบแหลม  มักมีขนบริเวณด้านบนใบแต่ใต้ใบเรียบกว้าง  5-9 ซม. ยาว 6-20 ซม. ดอกออกเป็นช่อ เริ่มห้อยยาว 15-40 ซม. สีเหลืองและกลิ่นหอมเมื่อดอกบานกลีบรองกลีบดอกมักโค้งกลับ  กลีบดอกรูปไข่หรือคล้ายพัดสีเหลืองสด ผลเป็นฝักกลม ยาว 1-2 ฟุต ภายในมีผนังกั้นเป็นห้อง  ในหนึ่งห้องมักพบ 1 เมล็ด มีประมาณ … Read More