นันทกร  บุญเกิด

กองปฐพีวิทยา กรมวิชาการเกษตร บางเขน กรุงเทพฯ

ปุ๋ยชีวภาพ หมายถึง วัสดุที่มีเชื้อจุลินทรีย์เป็นตัวออกฤทธิ์ในการก่อให้เกิดปฏิกิริยาเพื่อการเพิ่มผลผลิตพืช ในด้านช่วยให้อาหารแก่พืชโดยตรง หรือทำให้พืชได้รับธาตุอาหารที่ต้องการ เช่น เชื้อไรโซเบียม จะต้องมีแบคทีเรียในสกุลไรโซเบียมเป็นตัวการสำคัญ ซึ่งเมื่อใส่ลงไปในดินพร้อมกับปลูกถั่ว มันจะเข้าไปสร้างปมที่รกถั่วช่วยให้ถั่วใช้ธาตุไนโตรเจนในอากาศเป็นปุ๋ยได้ หรือเชื้อราไมโคไรซ่าก็เช่นกัน จะเข้าสู่รากพืชและช่วยดูดซับธาตุอาหารในดินโดยเฉพาะฟอสฟอรัสให้พืชใช้ในการสร้างการเจริญเติบโตได้

จุลินทรีย์ที่เกี่ยวข้องกับการเป็นปุ๋ยชีวภาพ แบ่งเป็น ๒ กลุ่มใหญ่ ๆ คือ กลุ่มที่ตรึงไนโตรเจนจากอากาศ และกลุ่มที่ช่วยให้พืชได้รับธาตุอาหารอื่น ๆ ที่นอกเหนือจากไนโตรเจนในอากาศ

ผลผลิตที่ได้จากการเพาะปลูกของเกษตรกรไทยยังต่ำอยู่ เพราะดินมีความเสื่อมโทรมขาดปุ๋ย และอัตราการใช้ปุ๋ยเฉลี่ยของเกษตรกรไทยต่ำมากเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศอื่น ๆ

ปุ๋ยที่มีความสำคัญมากและแนะนำให้เกษตรกรใช้ก็คือ ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และ โปแตสเซียม ประเทศไทยนับว่าโชคดีที่ดินส่วนใหญ่มักไม่ขาดโปแตสเซียมอย่างรุนแรงแต่จะขาดไนโตรเจนและฟอสฟอรัส ซึ่งพืชทุกชนิดมีความต้องการไนโตรเจนสูงมาก

ไนโตรเจนมีอยู่มากมายในอากาศ … Read More

สมัคร  ยิ่งยง

สถานีทดลองข้าวบางเขน

บางเขน กรุงเทพฯ

บางปะอินเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ที่ตั้งของตัวอำเภออยู่ที่ตำบลบ้านเลน มีสภาพเป็นเกาะ และบนเกาะเดียวกันนี้เป็นที่ตั้งพระราชวังบางปะอิน ซึ่งเป็นพระราชวังเก่าแก่ที่มีความสง่างามเป็นที่เชิดหน้าชูตาของจังหวัดพระนครศรีอยุธยาอีกแห่งหนึ่งด้วย

เนื่องจากสภาพพื้นที่ของอำเภอบางปะอิน เป็นที่ราบลุ่ม มีแม่น้ำเจ้าพระยาไหลผ่านและเมื่อถึงฤดูน้ำ น้ำเหนือก็จะหลากไหลท่วมเต็มท้องทุ่ง พร้อมกับพัดพานำตะกอนซึ่งเต็มไปด้วยธาตุอาหารสำหรับพืชมาทับถมเป็นประจำทุกปี ทำให้พื้นที่อุดมสมบูรณ์และมากมายด้วยพืชพันธุ์ธัญญาหาร โดยเฉพาะข้าว ด้วยเหตุที่อำเภอนี้ล้วนมีแต่นาข้าว ถ้าท่านนั่งรถไฟหรือรถยนต์ผ่านไปจะสังเกตเห็นทุ่งนายาวเหยียดสดสายตาตลอดสองข้างทาง จึงอาจกล่าวได้ว่าอำเภอบางปะอินเป็นแหล่งปลูกข้าวที่สำคัญอำเภอหนึ่งของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

ณ ที่บ้านเลขที่ ๘ หมู่ ๒ ตำบลบางกระสั้น อำเภอบางปะอิน คุณบุญเกิด  นิ่มน้อย เจ้าของบ้านวัยประมาณ ๕๐ ปี รูปร่างล่ำสันแข็งแรง กล่าวเชิญคณะของเราด้วยความสุภาพอ่อนโยน ระหว่างรับประทานอาหารว่างซึ่งเป็นผลไม้ที่เจ้าของบ้านปลูกเองนำมาต้อนรับ คณะของเราก็ได้แนะนำตัวเองและแจ้งวัตถุประสงค์ว่าที่มาครั้งนี้ก็เพื่อต้องการทราบข้อมูลและความเป็นมาของลิ้นจี่ที่คุณบุญเกิดได้นำมาปลูกที่นี่ ซึ่งคณะของเราทราบว่าปีนี้ให้ผลผลิตมาก

“จริงหรือเปล่าครับ”

คุณอุดม  สีมาบรรพ์ … Read More

พิสมัย  ชวลิตวงษ์พร

กองกีฏและสัตววิทยา กรมวิชาการเกษตร

เพลี้ยไฟทำลายพืชโดยดูดน้ำเลี้ยงจากส่วนเจริญของพืช เช่น ตา ใบอ่อน ดอก ทำให้เกิดอาการหงิกงอ เป็นคลื่น เกิดรอยด่างสีน้ำตาล และเหี่ยวแห้งตายในที่สุด

ความสำคัญและลักษณะการทำลาย

เพลี้ยไฟ เป็นแมลงขนาดเล็กในโลกนี้มีเพลี้ยไฟอยู่ทั้งหมดมากกว่า ๕,๐๐๐ ชนิด เพลี้ยไฟที่ลำลายพืชที่พบในประเทศไทย โดยทั่ว ๆ ไปมีขนาดลำตัวยาวประมาณ ๑-๒ มิลลิเมตรเท่านั้น(ขนาดของเพลี้ยไฟเท่าที่มีรายงานมีความยาวลำตัวประมาณ ๐.๕-๑๔ มิลลิเมตร แล้วแต่ชนิด)

เพลี้ยไฟทั้งตัวอ่อนและตัวเต็มวัยทำลายพืชโดยการดูดน้ำเลี้ยง โดยเฉพาะส่วนอ่อนหรือส่วนเจริญ เช่น ตา ใบอ่อน ดอก เป็นต้น ส่วนของพืชที่ถูกเพลี้ยไฟทำลาย สังเกตได้ง่าย ๆ คือ จะมีอาการหงิกงอ เป็นคลื่น … Read More

นิยมรัฐ  ไตรศรี, ลักษณา  วรรณภีร์

กองโรคพืชและจุลชีววิทยา กรมวิชาการเกษตร เกษตรกลาง บางเขน กรุงเทพฯ

หน่อไม้ฝรั่ง เป็นพืชผักที่มีศักยภาพในด้านตลาดต่างประเทศสูง มีทั้งการส่งออกเป็นหน่อไม้ฝรั่งสด การส่งออกในรูปกระป๋องหรือทำน้ำผัก โดยที่เป็นพืชค่อนข้างใหม่ การพัฒนาจึงมีปัญหาสำคัญหลายประการที่ต้องเร่งพิจารณาและเตรียมการ เช่น พื้นที่ดำเนินการ การปรับปรุงคุณภาพแนวทางงานวิจัยและพัฒนาการเขตกรรมที่เหมาะสมทั้งด้านการอารักขาพืชและวัตถุมีพิษควบคู่กันไป มาตรฐานผลิตผลที่ตลาดต้องการ ตลอดจนวิทยาการหลังเก็บเกี่ยวอื่น ๆที่จำเป็นแก่การเก็บรักษา การขนส่งโดยเฉพาะต่างประเทศ ลดการสูญเสียระหว่างการขนส่ง

เรื่องที่สำคัญยิ่งคือ การป้องกันกำจัดโรคจำเป็นป้องกันต้องให้ความสนใจมากเป็นพิเศษ เพราะในปัจจุบันเกิดการแพร่ระบาดของโรคทุกพื้นที่ที่ปลูกหน่อไม้ฝรั่งในประเทศ เป็นอุปสรรคทำให้ผลผลิตของเกษตรกรได้รับความเสียหายเนื่องจากโรคเข้าทำลาย เกษตรกรควรสนใจและปฏิบัติดูแลรักษา หน่อไม้ฝรั่งอย่างถูกวิธีทุกระยะเพื่อให้ได้คุณภาพตรงตามความต้องการของตลาดต่างประเทส เพื่อเพิ่มผลผลิตต่อไร่เพิ่มรายได้ให้กับเกษตรกร ลดต้นทุนการผลิตและปลอดภัยต่อผู้บริโภค

โรคที่สำคัญของหน่อไม้ฝรั่งที่พบเสมอตามแหล่งปลูกต่าง ๆ เช่น ชลบุรี ระยอง ปราจีนบุรี นครราชสีมา เพชรบูรณ์ … Read More

จุฬี  ทิพยรักษ์ (สถาบันวิจัยพืชไร่ กรมวิชาการเกษตร

ข้าวฟ่างพันธุ์สุพรรณบุรี ๖๐ เป็นข้าวฟ่างเมล็ดสีแดง พันธุ์แท้ เกษตรกรสามารถเก็บเมล็ดไว้ทำพันธุ์ได้ ต้นสูงประมาณ ๑๖๐ ซม. อายุเก็บเกี่ยว ๙๕-๑๐๐ วัน เหมาะสำหรับปลูกปลายฝน (ปลายกรกฎาคม) เป็นพืชที่สอง

การปลูกข้าวฟ่าง

๑.  การเตรียมดิน ทำเช่นเดียวกับการเตรียมดินปลูกข้าวโพด ถั่วต่าง ๆ ด้วยการไถดะ แล้วไถพรวนเพื่อย่อยดิน

๒.  วิธีปลูก ได้ ๓ วิธี คือ

– หว่าน ใช้เมล็ด ๑.๕-๒ กก.ต่อไร่ หว่านให้สม่ำเสมอ เมื่อหว่านในดินที่มีความชื้นเพียงพอให้เมล็ดงอกไม่ต้องพรวนกลบ หากหว่านในดินแห้งรอฝนควรพรวนกลบเมล็ด … Read More

ปิยรัตน์  เขียนมีสุข,อนันต์  วัฒนธัญกรรม, องุ่น  ลิ่ววานิช, วิชุดา  นิธิอุทัย กองกีฎและสัตววิทยา กรมวิชาการเกษตร

หน่อไม้ฝรั่ง เป็นพืชผักที่มีคุณค่าทางอาหารสูงประกอบด้วยคาร์โบไฮเดรต ไขมัน โปรตีน น้ำเกลือแร่ และวิตามิน เป็นพืชที่ปลูกมานานแล้วในประเทศไทย แต่เริ่มมีบทบาทสำคัญต่อเสรษฐกิจของประเทศ เนื่องจากให้ผลตอบแทนสูงและสามารถปลูกได้ดีตลอดปี แหล่งปลูกที่สำคัญได้แก่ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพชรบุรี ราชบุรี ชลบุรี นนทบุรี และระยอง ในปัจจุบันจัดเป็นพืชผักที่นับวันความต้องการหน่อไม้ฝรั่งเพิ่มมากขึ้น ทั้งในประเทศและต่างประเทศ และจัดเป็นพืชผักส่งออกที่สำคัญพืชหนึ่งทั้งในรูปผลผลิตสดและอาหารแปรรูปเช่น หน่อไม้ฝรั่งบรรจุกระป๋อง ซึ่งมีตลาดที่สำคัญได้แก่ ญี่ปุ่น ฮ่องกง สิงคโปร์ และมาเลเซีย

ปัญหาที่สำคัญมากประการหนึ่งในการปลูกหน่อไม้ฝรั่งคือ แมลงศัตรู ซึ่งพบระบาดทำลายในแปลงปลูกหน่อไม้ฝรั่ง ก่อให้เกิดความเสียหาย ผลผลิตไม่ได้คุณภาพตามที่ตลาดต้องการ

เพลี้ยไฟ… Read More

การเลี้ยงโคนมควรจะรู้เรื่องของโคนมซึ่งแบ่งเป็น ๒ ประเภทใหญ่

๑.  พันธุ์โคนมที่มีถิ่นกำเนิดในแถบร้อน เช่น พันธุ์เรดซินดี้ ซาฮิวาล เป็นต้น จะสังเกตว่าโคนมพวกนี้จะมีโหนกหลังใหญ่และทนอากาศร้อนได้ดีแต่ให้นมไม่มากนัก

๒.  พันธุ์โคนมที่มีถิ่นกำเนิดในแถบหนาวหรือเรียกว่า โคนมยุโรปมีอยู่หลายพันธุ์ สังเกตได้ง่ายคือไม่มีโหนกที่หลัง คือจะเห็นแนวสันหลังตรง มักไม่ค่อยทนต่ออากาศร้อน พันธุ์ที่สำคัญได้แก่พันธุ์ขาวดำหรือโฮลสไตน์ฟรีเซียน

โคพันธุ์โฮลสไตน์ฟรีเซียนนี้มีถิ่นกำเนิดในประเทศฮอลแลนด์ ได้รับความนิยมเลี้ยงกันมากที่สุดเพราะให้นมมาก มีสีดำตัดขาว รูปร่างใหญ่ ขนาดโตเต็มที่ตัวผู้หนัก ๘๐๐-๑,๐๐๐ กก. ตัวเมียหนัก ๖๐๐-๗๐๐ กก. โคพันธุ์นี้ชอบอากาศหนาว อุณหภูมิไม่ควรเกินกว่า 22°ซ.

สำหรับประเทศไทยซึ่งเป็นประเทศแถบร้อน การเลี้ยงโคนมพันธุ์โฮลสไตน์ที่เป็นพันธุ์แท้มักจะมีปัญหามากถ้าหากการจัดการไม่ดี ดังนั้นเกษตรกรควรเลี้ยงลูกผสมระหว่างโคพันธุ์โฮลสไตน์กับโคพันธุ์พื้นเมือง หรือโคที่มีกำเนิดในแถบร้อนพันธุ์อื่น ๆ โดยมีสายเลือดโคนมพันธุ์โฮลสไตน์อยู่ระหว่าง ๕๐-๗๕ ℅ ซึ่งลูกผสมระดับสายเลือดนี้จะให้ผลผลิตการให้นมเฉลี่ยปีละประมาณ … Read More

รวบรวมโดย สมศักดิ์  ทองดีแท้

สุกรที่ได้รับสารอาฟล่าทอกซินจะมีอาการอย่างไร การรักษาและควบคุมโรคควรปฏิบัติอย่างไร

สุกรที่ได้รับสารอาฟล่าทอกซินส่วนใหญ่จะเกิดโรคแบบเฉียบพลัน เนื่องจากมีสารพิษปริมาณค่อนข้างสูงในอาหาร สุกรจะกินอาหารลดลง แกร็นหรือเจริญเติบโตช้ากว่าปกติ ไม่มีแรง บางตัวมีอาการดีซ่านและถ่ายอุจจาระสีดำเข้ม มีสภาวะร่างกายขาดน้ำ บางตัวมีเลือดออกที่ผิวหนังและอาจพบอาการท้องมานในบางราย ก่อนตายบางตัวมีอาการชักและน้ำลายฟูมปาก

สารอาฟล่าทอกซินนี้เกิดจากการแปรธาตุอาหารของเชื้อรา(แอสเปอร์จิลัส) ทำให้เกิดการเป็นพิษรุนแรงที่สุดต่อสัตว์ที่กินเข้าไป มักตรวจพบในข้าวโพดและถั่วลิสงที่เก็บไว้ในที่มีความชื้นสูง

การเป็นพิษในสุกรขึ้นกับปริมาณและระยะเวลาการได้รับสารพิษนี้ นอกจากนี้ยังขึ้นอยู่กับอายุและสภาพทางโภชนาการของสุกรด้วย การเป็นพิษที่เกิดขึ้นเป็นผลจากฤทธิ์ของสารพิษ ซึ่งมีผลทำลายเซลล์โดยตรงทำให้เกิดการเสื่อมของเซลล์โดยเฉพาะที่ตับและไต

ไม่มีการรักษาที่จำเพาะ เนื่องจากไม่มียาที่ทำลายสารพิษอาฟล่าได้ เมื่อเกิดปัญหาโรคนี้ควรหยุดให้อาหารชุดนั้นทันทีและเปลี่ยนไปใช้อาหารที่แน่ใจว่าไม่มีสารพิษ และควรให้อาหารที่มีระดับไขมันต่ำแต่มีระดับโปรตีนสูงแทน อาหารชุดที่มีสารพิษของเชื้อราควรทำลายเสีย

บรรณานุกรม

… Read More

วลี  มโนมัธย์

ดร.ฤกษ์  ศยามานนท์(ที่ปรึกษาในการเขียนและเรียบเรียง)

กรมวิชาการเกษตร บางเขน กรุงเทพฯ

ไหมไทยมีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับในความสวยสดงดงามอันเนื่องมาจากแสงที่ทอส่งแวววามอยู่ในเนื้อผ้าที่แตกต่างไปจากผ้าไหมทั่ว ๆ ไป การทอผ้าไหมแต่เดิมนั้นทำกันเป็นอุตสาหกรรมในครอบครัวไว้ใช้เองหรือขายภายในประเทศ กรรมวิธีการผลิตผ้าไหมทำด้วยมือทุกขั้นตอน ส่วนใหญ่จะเป็นลักษณะของเกษตรอุตสาหกรรมครบวงจรของครอบครัวเกษตรกรภาคตะวันออกเฉียงเหนือโดยเริ่มจากการปลูกหม่อนเพื่อเก็บใบไปเลี้ยงหนอนไหม จนเมื่อหนอนไหมทำรังแล้วก็จะเก็บรังไหมมาสาวด้วยวิธีการง่าย ๆ แล้วใช้เป็นทั้งไหมเส้นยืนและเส้นพุ่ง นำเส้นไหมที่สาวมาย้อมด้วยสีธรรมชาติที่มีอยู่ในส่วนต่าง ๆของต้นไม้ เช่น เข และคราม เป็นต้น

ลักษณะของผ้าไหมที่ได้มีความแตกต่างจากผ้าไหมต่างประเทศ บางชนิดมีลักษณะเป็นปุ่มปมและมีลวดลายสวยงามแปลกตาพร้อมทั้งความมันแวววาวชาวต่างประเทศส่วนใหญ่ชอบและนิยมผลิตภัณฑ์ที่ทำด้วยมือ เพราะการทำด้วยมือทำให้ได้ผลิตภัณฑ์ที่ประณีตสวยงามผิดกับการทำด้วยเครื่องจักร ยิ่งเป็นผ้าไหม ซึ่งปกติเป็นของมีค่ากว่าผ้าที่ผลิตจากเส้นใยธรรมชาติหรือเส้นใยสังเคราะห์อยู่แล้ว เมื่อใช้กรรมวิธีที่ทำด้วยมือทั้งหมด จึงทำให้ผ้าไหมของไทยเป็นสิ่งล้ำค่ามากสำหรับชาวต่างประเทศ

ลักษณะเด่นของไหมไทยที่กล่าวขวัญกันมากและสามารถมองเห็นอย่างเด่นชัด คือ ลักษณะเนื้อผ้าที่เป็นปุ่มปมของผ้ามัดหมี่ ทำให้บางคนเข้าใจผิดว่าลักษณะปุ่มปมเป็นลักษณะที่ดีของผ้าไหมไทย ความจริงลักษณะของเส้นไหมที่มีปุ่มปมเป็นลักษณะที่ด้อยในการจัดลำดับชั้นคุณภาพของไหม เส้นไหมที่ดีจะต้องมีเส้นเรียบสม่ำเสมอ ชาวต่างชาติหรือแม้ คนไทยบางคนชอบผ้าไหมที่มีปุ่มปมเพราะดูแล้วแปลกตา นั่นคือค่านิยมของผู้ใช้ซึ่งมิได้หมายความว่าผลิตภัณฑ์นั้นจะต้องมีคุณภาพดีตามมาตรฐานเสมอไป การปรับปรุงเส้นไหมในด้านวิชาการจะต้องพิจารณาแยกระหว่างคุณภาพกับค่านิยม เพื่อรักษามาตรฐานคุณภาพผลิตภัณฑ์ที่แท้จริงไว้ด้วย… Read More

วีระศักดิ์  อนัมบุตร

กองเกษตรเคมี กรมวิชาการเกษตร

ประเทศไทยมีเป้าหมายการปลูกยางพาราถึงกว่า ๑๐ ล้านไร่ในภาคต่าง ๆ ทั่วประเทส ปัจจุบันแหล่งใหญ่ที่สุดอยู่ทางภาคใต้ ๑๔ จังหวัด ได้แก่ สงขลา นครศรีธรรมราช ตรัง ยะลา นราธิวาส สุราษฎร์ธานี กระบี่ พัทลุง พังงา ปัตตานี สตูล ภูเก็ต ชุมพร ระนอง ส่วนทางภาคตะวันออกมีที่ ระยอง จันทบุรี ตราด และเริ่มปลูกบ้างที่ฉะเชิงเทรา ปราจีนบุรี และชลบุรี นอกจากนี้ยังมีปลูกที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น ที่สุรินทร์ บุรีรัมย์ และหนองคายรวมทั้งหมดแล้ว ปัจจุบัน … Read More